Gastcolumn Hans Engels

OVER HET BELANG VAN DE KOMENDE STATENVERKIEZINGEN

Is er eigenlijk nog iemand die niet doordrongen is van het belang van de komende Statenverkiezingen? Binnen D66 niet, zo lijkt het. In alle provincies zie ik immers mooie kandidatenlijsten en inhoudelijk aansprekende verkiezingsprogramma’s. Ik maak mij dan ook wat dat betreft geen zorgen over de uitslag voor D66. Toch wil ik niet volstaan met het uitspreken van de wens ‘veel succes’ en nog wel enkele opmerkingen maken.

Van belang is ten eerste dat  in alle provincies eenzelfde inzet en kwaliteit wordt geboden. Als lid van de begeleidingscommissie die cursussen voor statenleden, lijsttrekkers en kandidaat-gedeputeerden verzorgt, merk ik dat we op dat punt hier en daar nog wel een slagje kunnen maken. Natuurlijk merk en begrijp ik ook wel iets van de zorg of D66 landelijk niet teveel aanstuurt en uniformeert. Ik denk dat we daar niet te bang voor moeten zijn. Natuurlijk moeten wij zeker niet toe naar een cultuur waarin het hele partijgebeuren strak en top-down wordt aangestuurd. Maar we hebben als D66-ers met elkaar wel een gemeenschappelijk belang.

Ten eerste electoraal, want er moet meer stabiliteit komen in onze uitslagen. Maar ook, in samenhang daarmee, qua professionaliteit. In de huidige mediagestuurde politieke afrekencultuur moeten we onze kwetsbaarheden zo goed mogelijk wegwerken. Tegelijkertijd moeten we onze cultuur, waarin altijd veel ruimte was voor individuele creativiteit en vrijzinnigheid niet wegmasseren. Maar voor de herkenbaarheid en zichtbaarheid van D66 is een beetje orde en uniformiteit in presentatie en boodschap niet verkeerd.

Dat brengt mij op een tweede punt. Laten we niet net doen alsof we hier alleen met provinciale verkiezingen bezig zijn. Ik begrijp als oud-lid van diverse decentrale bestuursorganen heel goed dat het dominante landelijk beeld van politieke partijen (en dus ook van D66) nogal paradoxaal voelt. En er is niets op tegen het eigen profiel en doel niet te laten ondersneeuwen door al het landelijke verkiezingsgeweld. Maar onze politieke concurrenten zijn niet naïef. Daarom moeten we niet Roomser zijn dan de paus. Ook de kiezers weten precies waar het om gaat: de toekomst van het kabinet in de Eerste Kamer. In dat perspectief zijn de komende verkiezingen landelijker en belangrijker dan ooit. In dat perspectief is een goed resultaat ook voor D66 belangrijker dan ooit.

In de Eerste Kamer zie ik al enkele maanden veel warmlopen, hoefgetrappel en gesnuif bij een aantal fracties. Het tot dusver redelijk verborgen gebleven politieke karakter van de senaat is verder versterkt en nu ook naar buiten gekomen. Ik doe aan die politisering en het uitventen daarvan graag mee, omdat er teveel mist rondom de Eerste Kamer hangt en omdat het behoud van de senaat wordt beargumenteerd met foute beelden over alleen maar juridische toetsen van wetgeving. Maar laten we helder zijn: als er geen meerderheid komt voor de coalitie, zal het wetgevingsprogramma stagneren, zal daardoor regeren vrijwel onmogelijk worden (omdat je niet zonder een wettelijke grondslag kunt) en zal het kabinet om die reden zelf de stekker er uit trekken.

Kortom, er staat veel op het spel. Voor D66, voor de provincies, voorde Eerste Kamer en uiteindelijk voor de toekomst van het land. Gaan we door met een harde, vaak onbeschaafde politiek van repressie en rancune (dit is even compact geformuleerd)? Of proberen we het tij te keren op weg naar noodzakelijke maatschappelijke hervormingen en politieke vernieuwing? Laten we voor dat laatste gaan: er op en er over!

Hans Engels, Fractievoorzitter D66 Eerste Kamer. [Noot Michiel Scheffer. Hans Engels is met zijn ervaring op alle bestuurslagen een grote steun voor de statenleden in de afgelopen jaren en de lijsttrekkers de afgelopen maanden. Ik hoop dat die steun van blijvende betekenis is].