Werken aan het China van morgen

Woensdagavond hebben we een rondvaart gemaakt over de Yangtse rivier, de Gele rivier die dwars door Wuhan gaat. Dat is een vaart op een stoomboot in de stijl van de jaren dertig. In een cultuur waar de voorouders geëerd worden is dat een belangrijke gebeurtenis. We waren met honderden bezoekers, waarvan een tiental niet-Chinezen. Wij, van Gelderland dus. We waren twee uur deelgenoot van een re-enactment van het China van de jaren dertig door de ogen van een Hong Kongse televisieserie van de jaren negentig.

In China wordt je voortdurend geconfronteerd met verschillen in gedrag en gewoonten. Maar er zijn ook veel overeenkomsten. De Chinezen dragen westerse kleding, eten warm ‘s avonds, ze wonen in stenen huizen, ze rijden auto’s, dragen brillen en geen baarden. Bij de verschillen denken we snel dat dat komt door de Chinese cultuur. Dan vergeten we dat China ook een geschiedenis van 70 jaar communisme kent die dwars door de cultuur heen loopt in dat China.

De afgelopen 20 jaar is dat een mix van communisme met staatsbedrijven, een voorzichtige markteconomie en een herleving van tradities. Maar tegelijkertijd het besef dat de culturele revolutie die navelstreng met de traditie heeft doorbroken. De jonge dansers op de stoomboot zijn in de jaren zestig immers vermoord: de herinneringen aan hun gewist.  Dat maakt van de voorouders, die elk gezin een huistempel eert, beelden zonder diepgang. Hun verhalen zijn verloren door verbanning of vlucht. Daarom waarderen Chinezen enorm onze combinatie van geschiedenis en moderniteit. Een koffie of biermerk dat teruggaat tot de 19de eeuw wordt enorm gewaardeerd. Ook de Dutch Days (deze week in Wuhan) worden goed bezocht, want dat legt niet alleen de basis voor een dialoog tussen Europa en China, maar ook tussen het verleden en de toekomst.

In deze mix hebben wij als Gelderse delegatie in de relatie met bedrijven te maken met verschillende beelden. Op het eerste gezicht is China een markteconomie met vraag en aanbod, een prijsmechanisme, keuze, differentiatie en kopiegedrag. Op het tweede gezicht wordt het verleden gekoesterd, maar in een gestileerde vorm. In de staatsbedrijven is loyaliteit aan de partij het leidende principe. Zo wordt elke bijeenkomst geleid of afgesloten door de goedkeuring van de lokale partijsecretaris, die doorgaans zijn benoemd omdat ze broers of kinderen zijn van partijbonzen.

Dat contrasteert weer met het onderwijs waar een strakke meritocratie en competitie geldt. Ik mocht op donderdag een gastcollege op de Wuhan Business University geven. Nieuwsgierige studenten, die toegang hebben tot westerse romans en economische literatuur en kritische vragen stellen. Wetend dat er een observator van de partij in de zaal zit, is het de kunst de vragen verbaal en non-verbaal zo te beantwoorden dat niemand zijn gezicht verliest en de inhoud overeind blijft.

Vrijdagmiddag kijken we terug op een intensieve week in Wuhan. We hebben er bewust voor gekozen de handelsmissie deze keer te richten op één provincie. Hubei is met 60 mln inwoners al een stevige kluif voor ons. Maar het feit dat Wuhan niet de prioriteit is voor de meeste westerlingen maakt ons hier belangrijk. Door bestuurlijke relaties van Gelderland en de steden Arnhem en Nijmegen ontstaat een stevige bestuurlijke verankering van de relaties van bedrijven. Door een week hier te zijn ga je voorbij de beleefdheidsbezoeken en kun je echt tot zaken komen. Dat versterken door naast handelsrelaties ook relaties tussen onderwijs en op cultureel niveau te koesteren.

De details volgen, maar met een missie van 40 personen en het tekenen van minstens vijf contracten heeft onze samenwerking met Wuhan en Hubei een flinke boost gekregen. Gelderland sluit aan op de zijderoute van China naar Europa en door de samenwerking op het gebied van onderwijs werken we mee aan het versterken van de basis van de burgerlijke samenleving in het China van morgen.