Statiegeld op plastic flessen is niet genoeg

Afgelopen tijd is er veel gesproken over de invoering van statiegeld op kleine flesjes. Een goed initiatief, maar nog niet genoeg. Voor een echte circulaire economie zonder plastic afval is meer inzicht nodig in de verdienmodellen in de afvalketen. U kent het wel. De afritten waarbij u in de bocht verrast wordt door een kleurrijk decor van plastic flesjes, blikjes en papier. En natuurlijk stelt u zich de vraag: wie zijn toch die mensen die zomaar afval uit hun auto gooien en waarom ruimt niemand deze troep op?

Vanuit deze publieke ergernis is de statiegeldalliantie ontstaan. In no time is deze stichting erin geslaagd om meer dan 400 partijen achter zich te scharen. De alliantie wil dat er nog in 2018 een statiegeldregeling wordt ingevoerd op kleine flesjes en blikjes. Ook provincie Gelderland is benaderd om lid te worden van de statiegeldalliantie. Voor ons aanleiding voor een ‘fact finding’ missie met twintig wethouders, raads- en statenleden naar Wellman Recycling in Spijk. Het bedrijf verwerkt tweederde van alle plastic PET-flessen in Nederland tot ‘flakes’ waarmee nieuwe flessen en verpakkingen kunnen worden gemaakt. Hierdoor wordt plastic afval niet verbrand of naar China verscheept, maar in de regio verwerkt tot grondstof voor nieuwe producten.

Een bedrijf zoals Wellman kan dit werk alleen doen als er een businessmodel achter zit. Als laatste schakel in de afvalketen is het bedrijf afhankelijk van de voorgaande schakels: de fabrikanten van flessen, de consument, de gemeenten en de inzamelaars. Blik en PET flessen zijn de winstgevende afvalstromen door de keten. Haal je de blikjes en flessen met statiegeld uit het afval, dan blijft het laagwaardige afval over waar geen geld meer mee te verdienen is. Het eindresultaat zou wel eens kunnen zijn dat er straks per saldo weer meer plastic afval moet worden verbrand en dat wil natuurlijk niemand.

Gelderland wil de eerste afvalloze provincie van Nederland zijn. Wij zijn dan ook voor statiegeld op plastic flessen. Statiegeld helpt aantoonbaar om de hoeveelheid zwerfafval te beperken en het maakt burgers bewust van de waarde van afval. Maar alleen met statiegeld gaan we de plastic soep niet opruimen. We hebben bedrijven zoals Wellman nodig om aan het einde van de afvalketen zoveel mogelijk plasticsoorten te recyclen.

De gemeente is hierin als opdrachtgever de belangrijkste speler. Met hun afvalbeleid en contracten met afvalinzamelaars bepalen zij de verdienmodellen in de keten. Toch zijn maar weinig gemeenten zich bewust van hun verantwoordelijkheid in de afvalketen. Wij willen de nieuwe wethouders helpen door samen te zoeken naar nieuwe verdienmodellen om de plastic afvalketen sluitend te maken. Een verdienmodel waarin de ecologische ‘footprint’ net zo belangrijk is als winstgevendheid.

Een goed voorbeeld is Save Plastics uit Arnhem die plastic afval verwerkt in onderdelen voor een nieuwe brug bij Malburgen. Zwerfafval wordt ingezet voor producten die de gemeente toch al nodig heeft en de opschaling is eenvoudig. Goed voor het milieu, goed voor de portemonnee! Afvalloos ondernemen is een lastige puzzel, die we alleen samen kunnen leggen. De circulaire economie houdt immers niet op bij de kleur van de kliko en 10 cent statiegeld op het colaflesje.

 

Michiel Scheffer, gedeputeerde duurzame economie van provincie Gelderland