Van zaterdagamateur tot zakkenvuller

Annemarie van Gaal had deze week een column in het Financiele Dagblad over de beloning en omvang van Gemeenteraden.  Daar bleek geen ruime kennis ten toon te worden gespreid over de werking van de representatieve democratie.

Ingesprekmet

In de eerste plaats is het bijwonen van de vergaderingen (van raden en staten) niet het meest tijdrovende deel van het werk. De meeste tijd gaat in de werkbezoeken, de afspraken met belangenorganisaties, deelname aan een museumdag. Het grootste en leukste deel van het werk is het vertegenwoordigen het #ingesprekmet burgers gaan. Daarna heb je maandelijks ongeveer 1000 pagina’s aan stukken en brieven te lezen, en de politieke essentie moet je dan kwijt in enkele minuten spreektijd in een commissie en plenaire vergadering. Het lobbyen achter de schermen voor een motie of amendement komt daar nog bij.

Raden te groot

Daarnaast vindt van Gaal de gemeenteraden (en staten) te groot niet efficient om met zoveel mensen te vergaderen (en te beslissen). Klopt alleen kun je het vergader en besluitvormingsproces in raden niet vergelijken met een raad van bestuur of een college van Burgemeesters en wethouders. In collegiaal bestuur wordt er net zo lang vergaderd dat er consensus ontstaat.  Een raad besluit bij meerderheid van stemmen. Klaar. De grotere aantallen raadsleden hebben een vertegenwoordigende functie. Door met voldoende leden te zijn geef je een beeld van de diversiteit van de samenleving, en heb je genoeg mensen om genoeg contacten te hebben. In gelderland hebben we ongeveer 1 statenlid per 30.000 inwoners. dat geeft al een drukke agenda.

Hoge Raad en Reiskosten

De Hoge Raad heeft onlangs in een zaak over raadsleden in een grotere stad uitgesproken dat Raadsleden niet een forfaitaire reiskostenvergoeding mogen ontvangen uit de Fractiebudgetten. het gaat om drie dingen: mogen raadsleden reiskosten ontvangen, mogen ze daarvoor vaste bedragen ontvangen en mogen die eventueel uit de vergoeding van de fracties betaald worden. In Gelderland kunnen Statenleden kiezen voor een OV-Jaarkaart of een kilometervergoeding. Alleen reiskosten voor het bijwonen van de statenvergaderingen en officiële werkbezoeken mogen gedeclareerd worden. Reiskosten naar fractievergaderingen, voor werkbezoeken van de fractie, overige afspraken in de provincie en overleg met raadsfracties en andere bijeenkomsten vallen daar buiten. Bij D66 Gelderland gaan we er van uit dat al deze reiskosten betaald moeten worden uit de vergoeding van ca. 1200 bruto per maand.

Wat schuift het: Statenlid

Even voor de transparantie, uit de 1200 Euro per maand die ik bruto ontvang betaal ik ongeveer 300 Euro aan allerhande kosten van reizen die ik niet per OV doe, telefoonkosten, congressen, vakliteratuur e.d. en af en toe een sinaasappelsap of een broodje kroket onderweg. Ik hou dus bruto voor belasting 900 Euro over, dat is netto ongeveer 500 Euro. Mijn ureninzet is ongeveer 100 uur per maand: 5 Euro netto per uur. Gelukkig kan ik als consultant tussen de 1oo en 120 Euro per uur in rekening brengen voor de 80 overige uren per maand. Maar een vetpot is het niet, want ik haal die 100 uren niet, want ik heb ook nog acquisitie, boekhouding en diverse bureaucratie.

De uitspraak van de Hoge Raad zou er toe kunnen leiden dat reiskostenvergoedingen van Statenleden niet meer vergoed kunnen worden. In mijn geval scheelt me dat de OV jaarkaart, oftewel 3000 Euro per jaar. Ik ben zover dat we in Nederland een fundamentele discussie moeten hebben over de vergoedingen aan lokale/part-time politici. Ik kom teveel mensen tegen die het niet volhouden, het beslag op de privesfeer (drie avonden per week op stap en vak een dagdeel in het weekend) is te groot en de financiële vergoeding te laag. Juist in een grote provincie wil je dat Statenleden naar burgers toe kunnen, en niet alleen audiëntie verlenen in het Huis der Provincie.

Een schaal voor alle politici

Ik begrijp ook niet dat een Statenlid van een provincie van 140 bij 100km en 2 mln inwoners een vergoeding krijgt van 1200 Euro, evenveel als een raadslid in een stad met 100.000 inwoners die je met de fiets kan bereizen. Ik bepleit niet de hemel op aarde, de publieke zaak dienen is eervol (maar niet vrijblijvend) maar de huidige vergoeding staat niet in verhouding tot de inzet die nodig is. Ik bepleit één schaal voor alle part-time politici waarbij de provincies naar inwonertal worden ingeschaald op dezelfde manier als raadslieden, waarbij voor die provincies die meer inwoners hebben dan Amsterdam gemiddeld wordt met de vergoeding voor eerste kamerleden (dat zijn ook part timers. Overigens mogen de provinciale staten best kleiner, zodat het budgettair neutraal is.