Der Fall FDP

Dit artikel gaat over de val van de FDP. De titel duidt echter op het geval FDP. De FDP beleeft het 2006 van D66, ook al is de gelijkenis met 1998 sterker. De FDP heeft de afgelopen vier jaar alle strategische en tactische klunzigheid getoond waar liberalen middenpartijen vaak het patent op hebben. Het verlies van 2013 zit eigenlijk al in de overwinning van 2009 gebakken. De FDP voert dan een campagne vooral gebaseerd op lagere belastingen.

Lage Belastingen

Terechte wens want het Duitse belastingstelsel is moeilijk en de belastingen, vooral voor ondernemers, zijn hoog. Maar om in het midden van de crisis pleiten voor belastingen geeft aan dat je John Maynard Keynes hebt gelezen. Ik sprak in april een FDP’er en die wierp Keynes ver van zich af en omarmde von Hayek. Dan heb je een eenzijdig ideologisch kompas en dan heb je ook geen antwoord  op de crisis. Sterker de gruwelijke omarming van von Hayek is de oorzaak van de crisis. Kortom je laat de pyromanen niet de brand blussen. De Duitsers laten vanaf 2009 zien dat ze het hervormde Rijnlandse model omarmen. De FDP blijkt een langspeelplaat met een kras te zijn. Er zullen geen belastingverlagingen komen.

Buitenlandse Zaken

Andere fout, net als van Mierlo in 1994, is de verkeerde keuze in portefeuille. Merkel had de FDP echt nodig en had dus het Ministerie van Financien kunnen claimen. Nee, partijleider Westerwelle wil Genscher achterna en claimt het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Maar Westerwelle is geen Genscher en 2009 is geen 1989. De internationale diplomatie is op het financiele vlak, en Schauble speelt daarin de hoofdrol. Westerwelle lijkt nooit de nodige gravitas te ontwikkelen en de glijbaan in de peilingen zet in.

Gedonder

Vervolgens komen we bij het hoofdstuk: eerste ongeluk bij hulp. Een wisseling van partijleider, proefballonnen oplaten in Berlijn, hat maskeert niet een gebrek aan visie, strategie en leiderschap. Er is vast ruzie in de partijtop (ik wacht op het boek langs de afgrond – Duitse editie). Kiezers houden niet van gedonder. Christian Lindner, wint tegen de verwachtingen de deelstaatsverkiezingen in Nordrhein-Westphalen. Maar dat is het enige lichtpunt. De campagne van 2013 is een zooitje van een heel set aan slogans, maar zonder krachtig appel aan de kiezer. Het lage belastingenplatform is sleets en appelleert aan de ondernemers en de vrije beroepen (bij de FDP vooral de dorpsnotabelen), maar de doorbraak naar de stedelijke professionals.

Herbronnen

De FDP moet na deze nederlaag terug naar haar bronnen. Die bronnen zijn meer dan Friedrich von Hayek. Met haar platform voor lage belastingen heeft de FDP zich opgesloten in een te klein electoraat. Het liberalisme, en vooral het Duitse liberalisme, is meer dan lage belastingen en een kleine overheid. Er is ook de belofte van wie leert, verder komt. Bildung (onderwijs) mag door de FDP sterker omarmt worden. Daarmee appelleert het aan een jonger electoraat. De FDP scoort zwak onder vrouwen, logisch want wie een kleine staat wil, krijgt ook weinig voorzieningen. Kinderopvang is in Duitsland nog steeds slecht geregeld.  Tenslotte heeft de FDP (in haar afkeer van Keynes) de aansluiting met de industrie verloren. Het CDU heeft de agenda van ondernemerschap, innovatie en duurzaamheid weten te kapen. tenslotte heeft de FDP, net als D66, de opdracht om een visie op nieuwe gemeenschappen en burgerschappen te ontwikkelen. Want er is meer dan overheid en markt: de kracht van Mensen Onderling (Modern Naoberschap).