Wens voor 2012: begin in Karlsruhe

Ik zou iedereen voor het nieuwe jaar wensen naar de tentoonstelling in het ZKM in Karlsruhe te kunnen gaan. De tentoonstelling over kunst na 1989 werd in de NRC gerecenseerd. karlsruhe: neem de trein van 08.00 uit Arnhem en je bent er om 1200, terug met de trein van 1800 en je bent er een dag mee bezig. Onderweg kun je lezen. Ik heb van Jan Terlouw gelezen: Hoed U voor mensen die iets zeker weten. Een humanistisch boek van mijn politieke inspirator en leermeester. Terlouw pleit vaak voor subsidiering van kunst, omdat kunst onze verbinding met het verleden koestert. Wie naar de tentoonstelling “The Global Contemporary” gaat krijgt vooral een verbinding met vandaag, een duiding van wat er in de wereld is gebeurd na de val van de muur. Let op de tentoonstelling eindigt op 5 februari 2012.

Globalisering van Kunst

Tot aan mijn bezoek aan de ZKM dacht ik dat Europa nog dominant was op het gebied van cultuur productie en consumptie en dat we in onze creativiteit een laatste bolwerk hadden. maar in 2010 is China zowel Europa als de VS voorbijgestreefd op het gebied van productie, handel en consumptie van kunst. China, Brazilie maar ook Abu Dhabi investeren in musea, biennales en particuliere collecties. De tentoonstelling rekent af met de zuivere kunstvisie en geeft met een uitgebreide toelichting een inkijk in de nieuwe economie van kunst, o.a. met een inbreng van Clare McAndrew. Indrukwekkend zijn vooral de bijdragen uit China. Natuurlijk is er Ai WeiWei (van het olympisch stadion in Peking) maar ook vele anderen die een satire maken van de socialistisch realistische kunst.

Tsunami en Counterfeit

Ook zeer inspirerend is het gezelschap AES+F dat met fotomateriaal en installaties een licht werpt op samenlevingen in verandering (Rusland, de Arabische lente) en de confrontatie van culturen. Als deze installatie niet de Tsunami van Islamisering verbeeld – en er de draak mee steekt, dan weet ik het niet. Het is een bedoeinentent met in de tapijten medaillons waarin fotos van iconische westerse plaatsen zijn voorzien van minaretten, koepels en straatscenes uit de arabische wereld. Uit eerbied voor de PVV hierbij de herziene foto van het vrijheidsbeeld.

Kunst is ook een kritische reflectie op de macht van geld en de greep marktwerking. In 2012 geen luxe, want als in 1989 het jaar van de val van de muur is, da is 2011 het einde van de westerse dominantie. Dat gaat gepaard met het voorstel om de “Afro” in te voeren. In ZKM wordt het project Crochet Counterfeit gepresenteerd. Dat project steekt de draak met de materiele cultuur van merken en maakt op een eenvoudige manier het luxemerk en de logo’s voor iedereen bereikbaar. De kopies zijn echter zo slecht dat ze enkel een knipoog zijn (en waarschijnlijk de maker niet blootstellen aan vervolging).

Ruimte voor Protest

Daarmee vestigt ZKM weer kunst als ruimte voor protest, zoals het voor 1989 wellicht ook was zowel in Oost als West. Overigens voorziet ZKM in en ruimte voor protest. Een ruimte waar bezoekers hun eigen slogans op een sandwichbord kunnen zetten. Om 1600 uur werd een protestmars door het gebouw gehouden. Nu was het op vrijdag 6 januari een open museumdag. Heel druk dus: kinderen, ouderen, fransen (slechts 20 km) en veel mensen die normaal niet naar het Museum gaan. ZKM is een ideaal museum voor een breed publiek. Het gebouw is open en flexibel (een oude munitiefabriek: maak kunst geen oorlog). Er zijn wandel- en zitkrukken voor ouderen, er zijn werkplaatsen voor kinderen, en het museum beweegt. Er waren ‘s middags opstellingen die er ochtend nog niet waren. Kortom niet alleen maar ruimte voor protest maar ook ruimte voor participatie.

Ik kan iedereen aanraden een dag naar Karlsruhe te gaan. Het is geen rustdag maar wel een dag inspiratie en ontspanning.

“Globalization as a phase in the geo-political transformation of the world is at once a transformation of art – of the conditions of its production, and possibilities of its diffusion and dissemination and presence. At the same time, artists, and above all the institutions of art, are faced with the questions as to the extent to which the conceptglobal can and must be thought – and how this reflects back on its own methods of working. By means of artistic approaches and documentary materials, the exhibition The Global Contemporary. Art Worlds After 1989examines the way in which globalization, both with its pervasive mechanisms of the market and its utopias of networking and generosity, impacts upon the various spheres of artistic production and reception. The critical analysis of the key institutions and dispositives of the art world seeks to illustrate the manner in which globaliza tion has both shaped and itself become a theme in artistic production that intentionally creates and reviews its own conditions and parameters. With The Global Contemporary. Art Worlds after 1989 the ZKM | Karlsruhe, as a utopian factory and work place in the best sense of the meaning, itself plans to thematize these conditions, which also influence everyday life beyond the art world: to make the museum itself a site of contemporaneity – a place in which local experiences of time subvert the unity of the new universal time.