Schuld en Boete: Euro
Eurocrisis: Mogelijke Scenario’s
The Economist kondigt deze week aan dat we – mogelijkerwijs- op enige weken van het uiteenvallen van de Euro zijn. Tegelijkertijd gaat voor velen het leven door. Mijn vrouw werkt aan een onderzoeksvoorstel over oorlog en verkrachting, ik leg de laatste hand aan een studie over innovatie in de Europese Textielindustrie. Buiten waait het, mensen laten nog steeds hun honden uit. Het is koopzondag, bij de HEMA 100 viltstiften voor 4 Euro.
Ik heb niet een heel goed beeld van wat het uiteenvallen van de Euro betekent. Je hebt er een beeld bij dat Fillon, di Rupo of Rutte plechtig om middernacht aankondigen dat de Euro niet langer een wettig betaalmiddel is. Tijdelijk worden alle uitgegeven bankbiljetten voorzien van een stempel: Coupon. Ook alle banktegoeden worden omgezet in coupons. Binnen afzienbare tijd wordt een nieuwe munt ingevoerd: de Nieuwe Franc of Gulden. Joh.Enschede kan aan het werk.
Zo zal het niet gaan. Het zal eerder zo zijn dat het financieel verkeer in Europa tot stilstand komt. Overheden kunnen geen geld meer lenen, en stoppen salarissen van ambtenaren uit te betalen. Banken kunnen geen geld meer lenen en internet bankieren komt tot stilstand. Pinautomaten geven niet meer dan 20 Euro per keer. Winkels aanvaarden alleen betalingen van meer dan 20 Euro met buitenlandse valuta (Dollar, Pond, Remimbi – haal ze maar in huis). Vervolgens volgt dan enkele dagen later het scenario hiervoor.
Eurocrisis: Schuld en Boete
De schuldvraag en de boete is natuurlijk een dezer dagen boeiend. Over de boete kan ik kort zijn, of de Euro uiteenvalt of blijft – boeten zullen we allemaal. De gedacht dat je alleen de bankiers, de rijken, de immigranten of de uitkeringstrekkers kunt laten boeten is illusie. We gaan allemaal lijden, en we zullen allen een nieuwe levensstijl moeten ontwikkelen.
De schuldvraag is moeilijker te stellen. Het was hoogmoed of kortzichtig dat je een Monetaire Unie kon invoeren zonder Politieke Unie. Dat was geen onwetendheid, want elke student Europese Economie heeft dat sinds 1970 geleerd. Het was de ijdele hoop dat de politieke unie er vanzelf (en gemakkelijk zou komen). Nu zal de politieke unie wel moeten, of het wordt chaos. Maar je had graag een andere aanvliegroute willen hebben. Onder druk van populisten en met de illusie dat staten er nog toe doen is een generatie politici kortzichtig geweest. Is het mijn generatie of de vorige, dat laat ik in het midden.
Fundamenteel is dat Europa eigenlijk al 15 jaar onvoldoende aan zijn concurrentievermogen heeft gewerkt. Aan alle mooie woorden over de Lissabon strategie hebben de lid-staten slechts lippendienst bewezen. De zuidelijke lidstaten hebben onvoldoende hervormd, de Fransen hebben gedacht dat de overheid alles kan regelen, de Britten dachten dat de financiele sector ze zal redden, de Nederlanders en Denen hebben hun innovatievermogen opgeofferd aan schijnproblemen als immigratie, alleen de Duitsers hebben na 2001 het juiste gedaan (maar zijn nog lang niet klaar).
Europese Eenwording Voortzetting van de Oorlog…
Wie door de oogharen het gedrag van Merkel dezer dagen ziet, denkt wellicht dat Duitsland de Euro-crisis gebruikt als voortzetting van de oorlog met andere middelen. 66 jaar na de wereldoorlog verzekert Duitsland zich van een nieuwe lebensraum – maar dan gelukkig met democratische en rechtstatelijke middelen – en Nederland als haar eerste handlanger. Maar het is wel een democratie van Duitse burgers, geen Europese democratie. Wrang spagaat: de Griekse democratie brengt ons in problemen, de Duitse democratie redt ons en de Nederlandse democratie gijzelt ons. Wat ontbreekt is een Europese democratie.
De levensruimte van Duitsland is niet het extra grondgebied maar de extra jeugd die haar vergrijzing kan opvangen. De EU wordt calvinistisch, een unie van vlijt en sparen. Kortom geen Eurobonds, wel een tucht van overheidsfinancien en hervormen. De ECB grijpt alleen in om de rente op overheidspapier onder de 10% te houden. Daarnaast zorgt een licht devaluatie van de Euro voor een sterkere exportpositie voor BMW en Siemens.
Was het maar waar, ik geloof niet in een “grossartiges vision” van Merkel, wel dat ik mijn Duits moet verbeteren. Ook Merkel rommelt de crisis door. Wel zoekt ze lidstaat per lidstaat naar partners die met haar tuchtig zijn. Die vraag is een politieke: zijn politici in lidstaten bereid hun ideologische of regionalistische verschillen overboord te zetten en durven ze te hervormen. Dat wil zeggen durven ze te luisteren naar de 60-70% stille meerderheid die de middenpartijen steunen, of blijven ze lippendienst bewijzen aan de uitzichtloze extremen?
