Regeerakkoord: de Gelderse Economie

Kansen voor de Regionale Economie

Op het economisch vlak doet het regeerakkoord denken aan een armzalige middeleeuwse koning die een rijke hertog vraagt om taken over te nemen die hij niet langer kan betalen. Het rijk geeft aan provincie taken, zonder het geld er bij te fourneren. Nu heeft Gelderland een stevig vermogen en kan het zich in het beleid inkopen. Als ze haar ambities waar kan maken zou dat kunnen leiden tot een stevige verandering in de verhoudingen tussen bestuurslagen en zelfs een vorm van semi-federaal staatsverband. Ik ga een aantal beleidsterreinen af.

Regionaal Economisch Beleid

Het rijk stopt met regionaal economisch beleid. Dit wordt gedecentraliseerd waardoor de provincie zelf het gehele economisch beleid kan voeren. Dat is een groei van het domein van de provincie daar waar nu alleen aanvullend beleid wordt gevoerd. Dat ziet er mooi uit maar het betekent ook dat het rijk niet meer co-financiert. Dat klinkt wat technisch maar het betekent dat om 1 Euro Europees geld binnen te halen, er nationaal 1 Euro co-financiering moet worden gevonden. Als er geen nationale co-financiering meer is dan kan er ook in Europa geen geld meer gevonden worden. Een rijke provincie kan er een mouw aan passen, als ze daar de politieke wil voor heeft, heeft ze geen geld. Jammer…

Regionale ontwikkelingsmaatschappijen worden meer betrokken bij vormgeving regionale economieën. Nu is dat niet nieuw, want Oost NV is al 20 jaar het instrument in de provincie, maar er is niet geregeld of de aandelen van het rijk in de regionale ontwikkelingsmaatschappijen naar de provincie gaan. Regionaal Innovatiebeleid wordt geheel een terrein van de provincie, het rijk beperkt zich tot fiscale prikkels. Dat is enerzijds leuk voor grote bedrijven met in-house onderzoek en voor MKB dat incrementenle vernieuwing pleegt. Het is de dood in de pot voor samenwerking tussen bedrijven onderling en voor samenwerking tussen bedrijven en kennisinstellingen.

Onderzoek en Clustering

Op gebied van kennis/onderwijs lijkt het kabinet geen rol te zien voor provincies. Dat staat haaks op het beleid van de afgelopen twintig jaar waarin juist de verbinding is gezocht tussen onderzoek en bedrijven. Ook komen er signalen dat de overheid flink het mes zet in financiering van onderzoek. Dat verkleint ook de mogelijkheden voor Universiteiten om in Europa co-financiering te vinden. D66 zal hier herkenbaar zijn door initiatieven gericht op samenbrengen van bedrijven, overheden en kennisinstellingen (brainport). Ik raad aan Arnhem/Nijmegen als vanzelfsprekend kennisknooppunt te omarmen.

Het kabinet wil economie en innovatie via clustering stimuleren. In het regeerakkoord wordt verwezen naar mainports, brainport en greenports. Opvallend is dat vooral “ports” genoemd worden die in de Randstad of het zuiden van Nederland liggen. Voor Gelderland wordt alleen “Food Valley” in Wageningen opgenomen als speerpunt.

Het geld

Daarnaast, en dit is van groot belang, krijgen de provincies geen middelen. Dat wil zeggen dat de provincie heel bescheiden beleid voert, in de sfeer van faciliteren en regisseren, want voor subsidies voor ontwikkeling zijn er geen middelen. Wel hebben sommige provincies, zoals Gelderland, een fors vermogen. Dat kan in de vorm van subsidies maar dat is een vorm van potverteren omdat de provincie geen eigen belastingopbrengsten heeft. Men kan ook de financiele middelen als participaties, kredieten, leningen en garanties in te zetten.

Conclusie

Het regeerakkoord stelt de politiek in Gelderland voor een veel scherpere keuze dan een maand of drie geleden. Ze kan rentenieren en daarmee geen keuze  maken en haar mogelijke nieuwe takenpakket te verwaarlozen. Heeft ze echter de ambitie om innovatie te bevorderen en de regionale economie te versterken dan zal ze moeten investeren met de Nuon gelden. Het is aan de partijen om de kiezers een duidelijke keuze voor te houden. D66 kiest voor investeren. Voor de toekomst van onze kinderen.