Lijsttrekker D66 Gelderland in de Gevangenis
Ooit als student vroeg ik me af hoe het zou zijn om in een gevangenis te zitten. In Nederland moet je daar vrij veel voor doen. Gelukkig hebben we de Verenigde Staten nog. Ik was in 1991 als jonge onderzoeker (27) op bezoek bij mijn broer (23) die toen bij Apple Cupertino (CA) werkte. Het was op zondag 22 september, we gingen even in Palo Alto lunchen om de volgende dag een tocht van een week met een gloednieuwe Cabrio (een pittige Mazda Miata MX5). Daarna terug naar huis, haast om spullen te pakken. Het begint als een routinecontrole, mijn broer reed wellicht iets te hard. Sergeant Knopff houdt ons aan: papieren. Mijn broer draagt de papieren van de auto over. Paspoorten hadden we thuis gelaten. Een minuut later roept Knopff “don’t move, put your hands on the dashboard – you are considered dangerous and possibly armed, you are under arrest”. Natuurlijk kan de arrestatie niet door de Sargent Afgerond worden en al snel komen er vier auto’s voor bijstand. Dat duurt een minuut of tien, waarbij we onder schot blijven. Natuurlijk gaat dan je neus jeuken. Als de troepen compleet zijn moeten we een voor een uit de auto stappen met een nogal moeilijke procedure en dan op de grond liggen. Een agent gaat met een laars op mij rug staan en doet me de handboeien om. Ik wordt eerst en dan mijn broer hardhandig een auto ingeduwd. Dan volgt de bekende zin uit de film “You’re under arrest, waarna onze rechten werden voorgelezen.
County Jail
De auto rijdt met alarm naar de County Jail. Daar worden mijn broer en ik van elkaar gescheiden. Omkleden: kleren inleveren en we krijgen oranje ondergoed, een blauwe overall, slippers en een zakje met daarin een tandenborstel (half afgezaagd) tandpasta, een blocnote en een potloodje. Dan de gebruikelijke foto met nummer en tenslotte een eerste verhoor. Name (Scheffer), date and place of birth, place of living, occupation (civil servant/researcher). Nu blijkt ook de aanklacht: autodiefstal. Nu is mijn broer, die hier al zes weken is, slordig maar dit lijkt te mal. Ik vertel dat ik hier maar voor tien dagen ben, dat ik slechts bijrijder ben en dat ik niet anders weet dat de auto rechtmatig gehuurd is van een autoverhuurbedrijf op nog geen twee kilometer van de gevangenis.
Ik wordt naar een cel geleid. De laatste cel in de noordelijke gang, na 5 eerdere cellen te zijn gepasseerd. Het is een county jail, dus een 20-tal cellen met 2 tot 4 gevangenen per cel. Een cel is eigenlijk een aquarium: een glazen wand van vier meter breed, in het midden een deur, daarachter een cel van 3 meter diep met twee stapelbedden, een roestvrij stalen tafel en twee banken en een WC-Pot. Ook roestvrij staal. Boven de WC hangt een TV. Er is geen raam, alleen een ontluchtingskoker. We zitten tenslotte in de kelder. Er zijn al drie inmates, allen zwart. Je stelt je kennelijk voor met naam en misdrijf. Ik kan me de namen niet meer herinneren, maar het was een inbrekers, gewapende roofoverval en drugs dealer. De laatste bleek later een Vietnam veteraan te zijn. De kennismaking blijft sober. Nee, ik ben niet verkracht. Een uur later (het is inmiddels zes uur of zo, maar een klok is er niet en ook geen daglicht, krijgen we eten. Het is een vage drab, tegen betaling kun je eens soft drink er bij bestellen.
Bail or Parole
Aan tafel krijg het nodige juridische advies. De heren hebben meer ervaring met het stelsel. De begrippen, “bail”, “on parole”, gaan voorbij maar ik begrijp dat ik in “serious trouble” ben, want op autodiefstal staat twee tot drie jaar. Verkrachten wordt milder gestraft. De parole officer komt ook nog langs en vrijgelaten wordt ik niet (ik ben vluchtgevaarlijk want buitenlander en de buitengrens wordt bij vertrek zeer zwak bewaakt). De borg wordt op 20.000 dollar gesteld, waarmee ik in een klap tot de ere-divisie van de jail behoor. Na wat televisie wordt iets later het licht gedimd. De meeste inmates gaan lezen, één gaat zich afrukken en gesprek of geen gesprek er wordt pittig gevloekt.
Ik slaap de nacht slecht, je laat toch alles de revue passeren en een schuldgevoel maakt zich meester van je. En ook ergens het gevoel dat het niet gaat komen. Op een gegeven moment wordt ik maar wakker, (geen idee hoe laat) en ga de tijd verdrijven door met potlood op het blocnootje en op stukken krant brieven aan mijn ouders en mijn ex-vriendinnen te schrijven. Op een gegeven moment gaat het licht weer aan. De televisie gaat aan, er komt ontbijt. Op het scherm geeft Bush Sr een toespraak voor de Assemblee van de Verenigde Naties. Thema: vrijheid.
Iets later komt de parole officer wederom met de vraag of ik iemand wil bellen om een borg te regelen, en of ik een advocaat wil hebben. Het is immers maandag. Ik heb geen idee waar ik aan borg kan komen, mijn broer heeft zijn baas ingeschakeld. Dit hoor ik van de parole officer. Ik ga maar de uitgelezen boeken van mijn collega’s lezen nadat ze nog wat strafrechtelijk college hebben gegeven. Mijn gedachte dwalen af. Als ik hier nu drie jaar zit,dan kan ik mijn nieuwe baan per 1 november ook wel vergeten. Dan ga ik maar consigliere worden, je leert hier veel over strafrecht en je komt ook in een interessant milieu terecht. Als de lunch wordt uitgedeeld slaag ik er in om een briefje naar mijn broer te smokkelen, en iets later komt er een brief terug.
Charges Dropped
Mijn broer heeft contact gehad met zijn baas en met een advocaat. Mijn broer is 50000 dollar bail waard dus die is koploper. Hij weet mij verder te vertellen dat de officier van justitie met de zak bezig is. Het autoverhuurbedrijf heeft inderdaad een klacht wegens autodiefstal ingediend, maar er blijkt ook dat de auto die we hadden niet overeenkwam met de auto die op de naam van mijn broer geregistreerd was. Het wordt uitgezocht. Mijn broer gaat verder met pokeren, ik ga weer lezen. Rond een zekere tijd (het zal wel middag zijn) komt het bericht dat de autoverhuurder de aanklacht gaat intrekken en dat het een kwestie van uren is voordat we vrijkomen. Wat later (half-vijf blijkt later) worden we opgehaald. Ik schud de handen van mijn collega’s en loop de weg terug. Ik lever mijn goedje in, krijg mijn eigen spullen terug. We tekenen een verklaring en zijn vrij. We worden naar de voordeur gebracht. Nog even in een vlaag van verstand vraag ik naar de status van onze aanhouding: er zal alleen een spoor blijven dat we hier een nacht hebben verbleven. Aangezien de aanklacht is ingetrokken vervalt ook de basis voor de arrestatie. We gaan op vakantie. Mijn broer overweegt nog een rechtszaak maar hij krijgt negen weken huur cadeau, en we laten de zaak zitten.
Het is een sterk verhaal om te vertellen, ook al is 24 uur gevangenis wat anders dan 24 uur vrijheid en het op onbegrijpelijke redenen vastzitten is geen lolletje. Het verhaal raakt in de vergetelheid. Ik piep hem even als ik in juli 1996 (vijf jaar later) op Dulles International Airport voor het eerst weer in de VS ben. Maar er is geen spoor van de arrestatie, zoals me toen ook was toegezegd. Ik zal van 1996 tot 1998 nog zes kaar naar de VS vliegen, telkens zonder problemen. Enkele jaren later, na 9/11, ook in maart 2005 is het geen probleem.
Fingerprints
Op tweede kerstdag 2007 vliegen mijn vrouw en ik naar Chicago voor een congres. Nieuw in de procedure is de vingerafdruk, en ja hoor het systeem gaat piepen. Ik wordt apart gezet en door een sergeant meegenomen naar een aparte afdeling. Daar alleen Arabische types en ik als enige caucasiër. Geen idee wat er aan de hand is, ik weet van de Patriot Act en de aangescherpte procedures. Speelt mijn actieverleden op, is mijn D66 lidmaatschap bekend of is het… Ik beslis dat de 1991 affaire het veiligst is. De officier vraagt of ik een vermoeden heb. Have you been arrested vraagt hij. Ik antwoord “I have indeed been detained, in 1991 but the charge has been dropped”. Nogmaals vingerafdrukken, foto en enkele formulieren invullen. Hij trekt zich terug en na een half uur komt hij terug. Conclusie: mijn verhaal klopt, gelukkig is het een werkdag zodat hij het verhaal kon checken (dus ik wordt niet op het vliegtuig gezet), en voortaan moet ik een visum hebben om de VS in te kunnen. Met ruim en uur ben ik welkom in het land van Bush Jr.
Is dat het, nee dat is het niet. In 2009 zijn we van plan vier maanden in New York te gaan wonen en daar is sowieso een visum voor nodig. Met een telefoonboek aan gegevens gaan we rond 20 december 2008 om visa aan te vragen. Gegevens over mijn arrestatie heb ik niet. Ik heb in 1991 geen document gekregen en een keer navraag in Palo Alto levert niets op. Ik heb ook 800 dollar aan een detective betaald die ook geen spoor van arrestatie of strafblad kan vinden. Verjaard, is het inmiddels en de archieven zijn vernietigd. Terwijl de visa van mijn vrouw en kinderen binnen een week klaar zijn, komt de mijne pas drie weken later en wel met de aantekening dat ondanks een spoor er geen sprake is van CIMT ineligibilities revealed. CIMT staat voor Crimes involving Moral Turpitude. That’s it, ik ben clean ik mag Amerika weer in.
Nou ja zomaar gaat dat niet. Als we op 31 maart 2009 op JFK aankomen, kunnen mijn beide dochters zo door, ik mag wel langs de aparte procedure. Ik weet nu wel wat ik moet zeggen en al duurt het een uur, ik kom door. Dat is geen vanzelfsprekendheid: binnengelaten worden blijft een gunst van de douanebeambte. Ik zal in de periode april-juni twee keer heen en weer vliegen naar Europa en beide keren ben ik in voor een extra uur oponthoud bij de douane. Helaas heeft de douane weinig tips om de zaak op te lossen. In mei 2009 maak ik gebruik van mijn verblijf in de VS om de zaak op te lossen. Dat betekent enerzijds het autoverhuurbedrijf in te schakelen om documenten op te sporen, want ik heb geen enkel document., Het bedrijf werkt goed mee (daarom noem ik de naam niet meer), maar ze kunnen niets meer vinden, 18 jaar later. Ze zeggen wel steun toe mocht ik iets nodig hebben.
Mijn advocate in San José CA zoekt de dossiers op maar komt noch bij de County nog bij de Staat Californië verder. Er bestaat een gerechtelijke procedure om geheel gezuiverd te worden, maar dan moet ik wel een dossier aanleveren, en dat dossier heb ik niet en bestaat ook niet meer. Ik heb ook begrepen dat in 1991 de vingerafdrukken zijn overgedragen aan de FBI, en dat deze tot ca. 2006 in een afgesloten archief zijn bewaard. De Patriot Act heeft deze vingerafdrukken weer ontsloten. Ik kan een verzoek doen om de vingerafdrukken te verwijderen, maar dan moet ik een dossier voorleggen en moet de county instemmen. Nu weer 1000 dollar aan kosten gemaakt en met wellicht nog 4000 dollar te gaan laat ik de zaak liggen. Ik heb de volgende berekening gemaakt: een uur oponthoud is een schade van 100 dollar, ik moet dus 40 keer naar de VS gaan om de kosten er uit te halen.
Kortom ik ben ook (collateral) een slachtoffer van 9/11. Wat kun je hiervan leren:
- Onschuldig gevangen zitten is geen lolletje en een uur in een gevangenis (zonder klok en zonder dagrithme) is iets anders dan een uur vrij rondlopen. Ik ben dus sceptisch over zwaar straffen. Daarnaast is de gevangenis en leerschool voor criminaliteit omdat je bruggen met de burgersamenleving worden afgesneden. Tenslotte is er klassejustitie in de VS (inkomen en huidskleur).
- Het koppelen van gegevens bestanden treft ook onschuldigen, en het is haast onmogelijk om de zaak recht te zetten. Daarbij ben je als Nederlander maar een “alien”in de VS je hebt geen recht op informatie op ondersteuning. Je moet hebben van een goede beheersing van de engelse taal, charme en wellevendheid en een buidel met geld. Staatsburger van een democratische rechtstaat zijn is een waardigheid.
- Gelukkig hebben we alles al een keer op TV of in de film gezien, dat maakt het herkenbaar, maar het voelt toch anders. Ik hoef niet meer in de gevangenis en naar de VS alleen uit liefde of noodzaak.
- Ik ben een groot fan van de inspanningen van Sophie in t’Veld
