Opschudders nemen de fakkel met verve over

Onderstaand artikel verscheen op 2 december 1998 in NRC Handelsblad.

Opschudders nemen de fakkel met verve over

Michiel Scheffer Michiel Scheffer is lid van Opschudding en voorzitter van de programmacommissie van D66.

In zijn column van woensdag 25 november stelde H.J.A. Hofland de vraag wat de generatie `Opschudders’ van D66 beweegt. Deze vraag roept om antwoord. De beweegredenen van deze generatie liggen wellicht juist in het predikaat `verloren’ dat velen ons geven. De vormende ervaringen voor deze generatie zijn de oliecrisis, de oplopende werkloosheid en economische verstarring, de vergeefse protesten tegen de kruisraketten en de bezuinigingen op het hoger onderwijs in de jaren tachtig. Wij nemen de fakkel over van een generatie die haar idealen heeft verloochend.

Het protest van de jaren zestig is gestrand in het hedonisme en de oplopende staatsschuld van de jaren zeventig, de bezuinigingen van de jaren tachtig en de nieuwe zakelijkheid van de jaren negentig. Nieuw Links is tot een nieuwe generatie regenten verworden. De generatie die de democratisering van de universiteiten bevocht, schafte deze ook af en liet de democratisering verzanden in regels en procedures.

Het gaat Opschudding nog steeds om het ideaal van radicale democra­ti­se­ring, niet alleen staatsrechtelijk, maar van alle geledingen van de maat­schappij. Het gaat om de betrokkenheid van elke burger bij zijn eigen leefomgeving en bij de besluiten die zijn leven beinvloeden. Het gaat om het oplossen van oude problemen: het ontwikkelen van een duurzame en dynamische economie waar kennis en talent kansen krijgen en niet worden afgeschreven. Het gaat om het doorbreken van de macht van de gecoöpteerde economische elites (het poldermodel). Het gaat om het weer inhoud geven aan een samenleving op menselijke maat. Het gaat om een economie op basis van informatie-netwerken en niet van bulder­banen en spoorlijnen door een groen land. Het gaat om het besef dat er meer is dan geld. Het gaat om het vergroten van immaterieel welzijn, het geven van betekenis aan het leven.

Wij gaan terug naar de jaren zestig, naar de jaren van de oprichting van D66. Want D66 is inderdaad een `fantastisch product’: een beweging van burgers tegen uitgebluste regenten. Opschudding is deze dagen omschreven als een afrekening met Hans van Mierlo: niets is minder waar. We maken ons nog steeds zorgen over de kwaliteit van onze democratie. We grijpen als `opschudders’ ook terug op het standaardwerk Koning van Katoren van Jan Terlouw. In dit boek gaat Stach veel actuele problemen te lijf zoals geluidsoverlast, wapenwedloop, luchtvervuiling de arrogantie van medisch specialisten. In alle gevallen liggen de rationele oplossingen voor de hand om de kwaliteit van de samenleving te verbeteren, maar tasten ze de bestaande arran­ge­menten van de regerende generatie aan. De nieuwe generatie pakt de handschoen op. Ze laat zich niet langer wentelen in paradoxen maar vertaalt de idealen van D66 in een beginselprogramma en actiepunten. Wie niet kiest kan immers ook niet gekozen worden.

De nieuwe generatie heeft de kracht en de praktische kennis om de oude problemen, met vrije handen te lijf te gaan. Inmiddels hebben we onze mars door de instituties al volbracht. De zestigers konden protesteren zonder ervaring maar met een baan in het vooruitzicht. Wij moesten eerst werk vinden alvorens een politiek project te kunnen organiseren. De generatie-Opschudding heeft haar ervaring opgedaan in eigen onder­nemer­schap, management, marketing of consultancy. Dat geeft oog voor de samenhang van veranderingen, maar ook dat veranderingen niet voortkomen uit protest maar uit strategieen. Veranderingen zijn het resultaat van een gezamenlijke afstemming van ideeen en acties, niet van solistisch en visionair leiderschap. Binnen D66 is de generatieomslag in volle gang. Wij hebben onze posities in de partij al ingenomen: in besturen, commissies en fracties. Zowel in deze partij als in andere partijen heeft de omslag versterking nodig.

Het is tijd dat een nieuwe generatie burgers de publieke arena betreedt, door het lanceren van nieuwe vormen van organisatie maar ook door het vernieuwen van het bestaande. Een renovatie van de politieke partijen is noodzakelijk en staat ook op de agenda van Opschudding.

Met de beperking van hun taak tot de recrutering van bestuurders sterven politieke partijen aan bloedarmoede. Ze moeten weer de functie van een forum krijgen: de plek waar alle zaken van de stad aan de orde worden gesteld, de samenhang tussen de dingen wordt besproken en actie wordt ondernomen. De politiek moet niet in enge zin worden gedefinieerd als datgene wat de overheid betreft. De relatie tussen burgers, het gedrag van ondernemingen en de toegang tot verenigingen horen ook tot de publieke zaak. Het gaat er bij politieke partijen ook om de kruisbestuiving te bevorderen tussen mensen die in alle velden van de samenleving werk­zaam zijn. De oproep om “de kring van degenen die aan de politieke en maatschappelijke besluitvorming deelnemen” uit te breiden, blijft actueel. Een open samenleving heeft meer dan ooit (jonge) vrienden nodig.

Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.