Co-Creatie als bestuursstijl in Gelderland
Op woensdag 10 september begon, kort na de afronding van een fietstocht van 1275km die ik met een team van 7 ambtenaren van de Provincie Gelderland heb volbracht het politieke jaar. Samen met ambtenaren fietsen brengt ook politiek en uitvoering dichterbij, ook al hebben we niet over politiek en werk gesproken. Mijn dag stond in het teken van Motie 22, aangenomen op 9 juli 2014 bij de behandeling van de omgevingsvisie. De motie is nader uitgedacht in een overleg met ambtenaren en verder aangestipt in een technische briefing van de Commissie Ruimtelijk Ordening en Wonen op de 10de september ’s middags.
Motie Co-Creatie en Omgevingsvisie
De motie roept Gedeputeerde Staten op om vooral door te blijven denken over haar beleid rondom de vertaalslag van de Omgevingsvisie naar de Omgevingsverordening. De motie, voorbereid door D66, kreeg brede steun in de Provinciale Staten. In de motie wordt de co-creatie vastgelegd, zowel in de Omgevingsvisie als in de Omgevingsverordening. De co-creatie staat voor vertrouwen tussen Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten en voor vertrouwen naar de samenleving toe. Provinciale Staten roepen de Gedeputeerde Staten in de motie op om samen met de Provinciale Staten kaderstellende trajecten van co-creatie met de samenleving te organiseren. Met name rond grote opgaven die op Gelderse schaal spelen zoals groei van de structurele werkgelegenheid, energietransitie, toekomst van industrie, landbouw en glastuinbouw en waterkwaliteit. De politiek heeft immers haar eigen rol in het luisteren en inspelen op wensen van de samenleving.
Co-Creatie in een Netwerksamenleving
Waarom zou je co-creatie zo naar voren schuiven? Te denken valt aan het gezagsprobleem van politici en bestuurders. Deze is veroorzaakt door de moderne netwerkmaatschappij waarvan de complexiteit sterk is toegenomen. In deze netwerkmaatschappij is geen plaats voor het simpelweg van bovenaf opleggen van oplossingen. In onze democratie hoort geen plaats te zijn voor centralistisch geplande oplossingen waarbij inspraak, medezeggenschap en protesten van burgers stelselmatig worden genegeerd. Om zo’n nieuwe bestuursstijl te kunnen realiseren is een perspectief vanuit de burger nodig. Het vereist een Gedeputeerde Staten en een Provinciale Staten die met de burger in gesprek willen en samen kunnen co-creëren.
Co-creatie: Organiseer dialoog en gelijkwaardigheid van deelnemen
Co-creatie vergt een dialoog. In deze dialoog moet gezocht worden naar de common ground. In het zoeken naar de oplossing die door alle partijen gedragen kan worden, kan weer ruimte ontstaan voor enthousiasme. Een enthousiasme voor het besturen en een enthousiasme voor het meedenken door de burger. Zo komen politiek en burger weer een stukje minder ver van elkaar af te staan. De overheid kan immers niet zonder de burger en de burger kan niet zonder de overheid. Co-creatie kan ook resulteren in daadkracht. De burger heeft meegedacht over het beleid en is dus voorbereid op de stappen die gaan komen. Beleid kan zo sneller worden geïmplementeerd. Het geeft slagkracht aan complexe vraagstukken en projecten. Voorwaarde voor een succesvol project van co-creatie is een gelijkwaardigheid van de deelnemers. Co-creatie moet ook burgers volwaardig betrekken die minder gewend zijn aan ambtelijk jargon en procedures. Er zit een wederkerigheid in het proces en een openheid en vertrouwen. Bestuurders moeten in het proces bereid zijn met een open blik de inbreng vanuit de maatschappij tegemoet te treden. Indien dit lukt geeft dit vertrouwen aan alle betrokken partijen.
Co-creatie: Draagvlak en Daadkracht
Bij het co-creatie proces ontstaat ook een natuurlijk draagvlak. Er wordt in de motie gevraagd om een werkbeschrijving op te stellen waarin wordt beschreven welk draagvlak door de co-creatie processen moet ontstaan. Ook moeten de minimumeisen van het proces worden beschreven. Het kan niet anders of het co-creatie proces geeft resultaat. Motie 22 roept op om dit te monitoren. Er dient een monitoringsinstrument te worden ontwikkeld om te kunnen opvolgen of met of zonder co-creatieprocessen bepaalde doelstellingen worden gerealiseerd, zoals natuurdoelen, werkgelegenheid en energiedoelen. Duidelijk is dat de breed gesteunde motie, geregisseerd door D66, de poorten opent naar een nieuwe bestuursstijl die open en transparant een platform geeft aan betrokkenen en belanghebbenden.
