Regeerakkoord en Gelderland

Bruggen slaan heet het regeerakkoord. In Gelderland hebben we verstand van bruggen, ook al hebben we liever tunnels, zoals bij de A15. Verstandig  motto, het is inderdaad tijd om weer bruggen te slaan tussen belangen, tussen Nederland en Europa, tussen inkomensgroepen. Het regeerakkoord is evenwichtig en pragmatisch. Er zijn veel punten waar je verder over kunt twisten, maar ik zal vanuit Gelderland de regering kritisch constructief volgen. De Staatssecretaris van landbouw en natuur, Co Verdaas weet ik te vinden.

Bestuurlijke reorganisatie

Het regeerakkoord heeft veel ambitie op het gebied van bestuurlijke opschaling. Anders dan onder Rutte 1, gaat het niet alleen om klein grut. Ja de omvang van de provinciale staten worden teruggebracht met 25%. Maar het akkoord schetst ook het perspectief van landsdelen. De verkiezingen voor de waterschappen komen gelijktijdig met de statenverkiezingen, maar op termijn worden de waterschappen samengevoegd met de provincies – sorry landsdelen. Regionale samenwerkingsverbanden worden afgeschaft (de WGR+) en gemeentes worden opgeschaald naar een niveau van 100.000 inwoners.

Maar er is wel een adder onder het gras: de maatregeltjes worden snel ingevoerd en de grote hervormingen worden op de lange baan geschoven. De landsdelen zijn een verre blik, alleen de Noordvleugel van de Randstad wordt een landsdeel. De Noordoostpolder blijft achter en kan dus niet worden samengevoegd met een landsdeel oost. De andere provincies worden aangemoedigd tot meer samenwerking. Aardig, maar die samenwerking is er al, is vrijblijvend en is niet democratisch goed gecontroleerd. De samenwerking tussen gemeentes wordt ook aan provincies overgelaten, terwijl eigenlijk de bestuurlijke en financiele kracht van de gemeentes doorgelicht moet worden. In sommige gebieden kan wel sneller opgeschaald worden. Dat hoeft niet perse naar 100.000 inwoners, maar het gaat wel om de richting.  Ik lees dat in minder bevolkte gebieden deze norm lager mag.

Nestbevuilen

Ik vind dat je in democratisch Nederland niet mag oordelen over je eigen grondwettelijk nut en noodzaak. Ik ga niet oordelen over het nut van de provincie, of over de omvang van de provinciale staten. Wel mag je waarschuwen over consistentie en consequenties van beleid.  Zo is verkleinen van de staten prima, maar als je dat meeneemt bij het vormen van landsdelen dan ben je in een keer klaar. Nu is het een beetje een symboolpolitiek en de landsdelen zijn wel vrijblijvend. Ik ga ook niet in op het samenvoegen van waterschap en provincie. het heeft praktische nadelen maar zolang de financiering van waterbescherming beschermt is, is het woord aan de Tweede Kamer. Ook het invoeren van een gesloten huishouding (de provincie mag alleen op specifiek genoemde taken beleid uitvoeren) laat ik aan de Tweede kamer over.

Geld telt

Wat wel telt is dat je consistent en consequent mag zijn. Natuurlijk zijn we in Nederland als overheden solidair. Als het Rijk bezuinigt dan bezuinigen de provincies en gemeentes mee. Dat is niet leuk maar het is wel logisch. Wat minder prettig is dat is het overhevelen van taken zonder het bijbehorende geld en vrijheid eigen middelen binnen te halen. Het eerste is een terugkerend spel. Het verbod op het heffen van belasting van provincies is al decennia een mantra.  Ook storend is dat het schatkistbankieren overeind blijft. Ik heb daar eerder over geschreven. Het is een nep maatregel: je verlaagt de staatsschuld er niet mee en omdat de rente bij Dijsselbloem lager is dan in Europa scheelt het v0or Gelderland op termijn ongeveer 25-30 Mln Euro aan inkomsten. Dat zijn dus bezuinigingen.

Al met al blijven de verhoudingen tussen bestuurslagen knutselwerk, ook al is er tussen Rutte 1 en Rutte 2 wel sprake van een betere beheersing van de lijmtechniek. Bruggen slaan doe je net zonder gereedschap. Maar een nieuw bestuursakkoord zou beter zijn voor de omgeving, de funderingen en het wegdek.