Garstkamp: museum brengt zorg en erfgoed bijeen

Op zaterdag 20 oktober was het de Geldersemuseumdag. Op die dag gaan Statenleden op bezoek bij een museum en verrichten er hand en spandiensten. Ik was deze ochtend met de racefiets van Nijmegen naar Overasselt getogen om het Agrarisch Museum de Garstkamp te bezoeken. Zonder enig decorum en protocol kwam ik daar bezweet en in wielertenue aan na door de Elshof en de Hatertse vennen geraced te zijn (35 minuten voor 15 km). Ik werd hartelijk ontvangen door de secretaris van de stichting, George Derks, met koffie en appelflap.

Aanpakken in Overasselt

De Garstkamp heeft een uitgebreide collectie agrarische objecten uit de periode 1800-1950. Maar naast de wanmolens, karnmolens, ploegen, eggen en andere werktuigen staan er ook veel huishoudelijke apparaten zoals een houten waskuip van het merk Miele en veel kookgerei en strijkijzers. Twee beelden ontstaan. Ten eerste dat we agrarisch en ambachtelijk gereedschap en handelingen nog wel in de Nederlandse taal koesteren zoals: bij je leest blijven of het kaf van het koren scheiden. Ten tweede dat de productiviteit van het agrarisch huishouden in de afgelopen vijftig jaar flink is gestegen.Vijftig jaar geleden vroeg de huishoudelijke was nog twee dagen werk. Een landbouwbedrijf kon niet zonder landarbeiders en kinderarbeid. Nu is de landbouw een “industrieel” bedrijf.

Zorgboerderij Lage Hof

Maar het Museum groeit uit haar voegen en voor de argeloze stedeling (die nog wel een zomer geholpen heeft het hooi binnen te halen) was ik blij met de rondleiding van George en Martin. Er mag wel wat meer tekst bij. Volgend jaar gaat het Museum samen met een zorgcentrum intrekken in de verbouwde boerderij ” de lage hof”. Dit centrum biedt dagopvang voor ouderen, een aantal appartementen voor zorgbehoevende ouderen (o.a. dementerende ouderen). Dat laatste betekent dat ouderen uit Heumen in de gemeente opgevangen kunnen worden, in hun eigen gemeenschap. De combinatie met Museum (met horeca) en zorgboerderij zorgt ook voor meer reuring in het dorp. Het Museum heeft meer dan 130 vrijwilligers (niet de jongsten maar wel actief.

Om het museum te realiseren: inclusief moestuin en gebouwen is er nog een tekort van 25.000 euro naast de bijna 150.000 euro die de vrijwilligers bij elkaar, donateurs en fondsen bij elkaar hebben gebracht. daarnaast heeft de stichting een renteloze lening van 200.000 Euro om de bouw en aanloop voor te financieren. Ik ga daar achteraan. Maar het bezoek gaf ook andere suggesties:

Kinderen naar de boerderij

- de koppeling van het Museum aan educatief toerisme kan beter. het bezoek van scholen is sterk teruggelopen. Mijn kinderen kwamen nog wel tot de zuivelboerderij Diervoort, maar niet tot de Garstkamp. Edu-Art slaagt er niet in het Museum beter in het programma van scholen te krijgen. dat is jammer want het besef van waar het eten vandaan komt mag wel wat sterker bij kinderen.

Herinneren en cultureel geheugen

- de combinatie van functies is belangrijk. Zo is de fotocollectie van het Museum aanleiding voor mensen om herinneringen op te halen .ook de combinatie van zorgboerderij en museum geeft de kans tot herinneren. Bas Bloem en Jenny Kaagman lieten het goed zien in Pauw en Witteman je geheugen actief houden vertraagd dementie. Ik heb ook aangeraden om het museum/zorgboerderij sterker te koppelen aan de onderzoekers cultureel geheugen aan de Radboud Universiteit.

Historische Tuin

- volgend op het succes van de Historische Tuin in Lent zou het opzetten van een historische tuin, bijvoorbeeld een moestuin met “vergeten groenten” zoals schorseneren, oerwortelen een extra attractie voor bezoekers zijn, een mogelijkheid voor samenwerking met de lokale horeca en een hobby voor de bewoners en bezoekers.

Tweede wereldoorlog

Het is goed dat in de “Lage Hof” een steunpunt van het VVV komt. Nog beter is het als de lage hof een steunpunt voor het groeiend wereldoorlogtoerisme in Nijmegen en omstreken. Uit het erf van het “Lage Hof” kijk je uit over het Overasseltse broek waar in september 1944 een van de grootste luchtlandingen uit de oorlog werd gehouden. maak van het Museum ook een steunpunt van de Liberation route.

Ze zijn goed bezig, die 130 vrijwilligers van de Garstkamp. Vertrouwen op de eigen kracht van mensen, zo zegt D66. Dat verdient aanmoediging.