Beuningen en haar zandwinning

Vorige week zaterdag heb ik een rondje van Beuningen gefietst. Als Statenlid wil je ter plekke waarnemen wat er in de provincie aan de hand is. In Beuningen gaat het om de zandwinning en mijn fiets kreeg voor Ewijk een lekke band. Zo kon ik al werkend mooi naar de werken aan de nieuwe brug over de Waal kijken. Maandag 8 oktober zou D66 een debat in Beuningen over de financiele situatie van Nederland hebben. Dat debat werd afgezegd. Ik zou daar ongeveer het volgende gezegd hebben.

Ik ben eerder geinteresseerd in een financiele positie van de Gemeente Beuningen. Op 27 september 2012 hebben de Provinciale Staten van Gelderland gesproken over een vergoeding aan de Gemeente Beuningen voor de voorbereidingskosten voor de zandwinning. Er is toen geen besluit genomen, maar bij de begroting van de Provincie Gelderland zal op 7 maart een bedrag van 2,9 Mln Euro voor de gemeente Beuningen op de agenda staan.

Eigenwijze Zandwinning

In de afgelopen tien jaar heeft Beuningen een heel groot deel van de Gelderse taakstelling voor zandwinning op zich genomen, en daarmee invulling gegeven aan een groot deel van de landelijke afspraken over zandwinning.In afwijking van de afspraken tussen Beuningen en Gelderland (vastgelegd in een convenant), heeft de gemeente er voor gekozen (in 2007) de zandwinning voor eigen rekening te laten uitvoeren. Die keuze van beuningen heeft er toe geleid dat Gelderland het Convenant heeft opgezegd. Met de economische crisis en de bouwstop is de zandmarkt ingestort en zit de gemeente op zwart zaad.

D66 heeft in de Commissie AFW en in eerste termijn kritische vragen gesteld. De vraag of de Provincie de gemeente Beuningen tegemoet kan komen, is geen ideologische vraag maar vooral een vraag van bestuurlijke dilemma’s. Het gaat om vragen als gemeentelijke autonomie, om verhoudingen tussen bestuurslagen, om precedenten, maar ook over het oplossen van problemen met de kennis van nu die ontstaan zijn met de kennis van toen. We hebben van 2000 tot 2008 een boel keuzes gemaakt op basis van economisch/financiele en politieke overwegingen die nu niet meer gelden. Het is crisis, en die zal nog even duren. De periode van onbeperkte groei is voorbij.

Ik heb ik in een ingezonden brief in de Gelderlander (deze zaterdag 29 september) gezegd dat als de beslissing zal moeten worden genomen, D66 een vergoeding van de provincie aan Beuningen zal goedkeuren. Er is immers een juridische basis voor de tegemoetkoming van Provincie aan de gemeente Beuningen.

Voor D66 geldt de afweging dat Beuningen het grootste deel van de Gelderse taakstelling van landelijke afspraken over zandwinning voor haar rekening nam. De afspraken tussen de gemeente en de provincie zijn vastgelegd in een convenant dat deels is opgezegd. Daarmee ontstaat geen juridisch precedent voor andere gemeentes. Wel heeft D66 zorgen voor alle gemeentes in financiele problemen. Over die problemen wil D66 een bredere aanpak. Leidend voor d66 is dat gemeentes in staat blijven in taken aan burgers te vervullen. Ik wil hier iets uitgebreider staan bij overwegingen van de D66 fractie.

Burger heeft recht op goed bestuur

Leidend voor D66 is dat burgers niet in lengte van dagen mogen bloeden voor de foute beslissingen van een eigenwijs bestuur. Burgers hebben recht op een goed bestuur. Een bestuur dat een bouwvergunning op tijd afgeeft, maar ook een bestuur dat rechtmatig een bouwvergunning weigert als daarmee de natuur aangetast wordt. Een bestuur dat zorgt voor een goede bibliotheekvoorziening maar ook zwerfvuil aanpakt. Een goed bestuur vindt een evenwicht tussen goede voorzieningen en draaglijke lasten. Bij de uit de hand gelopen zandwinning is het de vraag of Beuningen zelf moet opdraaien voor de inschattingskeuzes van het gemeentebestuur. Aangezien de Gemeente Beuningen maar 2,9 Mln Euro van Gelderland heeft gevraagd, komt 85% van de schade bij de inwoners terecht en 15% bij de inwoners van Gelderland.

Burgers hebben plicht bestuur te controleren

Maar eigenwijs was het bestuur van Beuningen wel, en dat mogen de inwoners weten. De burgers van Beuningen mogen dat meewegen bij de komende verkiezingen. Wie de debatten in de Raad van Beuningen natrekt, kan de indruk krijgen dat het College van B&W de raad onvolledig heeft geinformeerd en dat de Raad ook onvoldoende het College aan de tand heeft gevoeld. Je zou ook kunnen zeggen dat tot 2007 de raad goedgelovig is geweest en de projecties van winsten die (in goede tijden) te behalen zouden zijn op de zandwinning. Kortom bij de volgende verkiezingen is het aan de burgers om de raad te beoordelen op het door haar goedgekeurde beleid. Wat mij betreft heeft Beuningen meer D66 nodig.

Bestaansrecht van de gemeente

Het gemeentebestuur, haar voormalig burgemeester voorop, heeft met haar eigenzinnige zandwinning de autonomie en zelfstandig voortbestaan van Beuningen op het spel gezet. Een tegemoetkoming van 2,9 mln maakt het probleem kleiner maar haalt het niet weg. De burgers van Beuningen kunnen stevige bezuinigingen tegemoet zien en ook een forse verhoging van de lokale belastingen (OZB voorop). D66 heeft al eerder gezegd (o.a. in een debat in Zaltbommel) dat  gemeentes die geen stevige basis meer hebben en geen goede dienstverlening aan hun burgers mer kunnen bieden in aanmerking komen voor herindeling.